Concert
Nieuwe kijk op Chopin
StarkLinnemann, vrijdag 2 februari 2018, TivoliVredenburg, Utrecht
Het is een gevaarlijk terrein, het cross-overgebied tussen jazz en klassiek, maar gezegd moet worden dat het trio van Paul Stark (piano), Jonas Linnemann (drums) en Vasilis Stefanopoulos (bas) zoals het speelt op het laatste album met Iman Spaargaren daar een goed antwoord op heeft gevonden. Ze noemen het zelf universal crossover music, op zijn zachtst gezegd een vage term, waaronder van alles van Indiase raga's tot Guatemalteekse volksliedjes zou kunnen vallen. Gelukkig is de muziek van deze formatie wat uitgesprokener in haar keuzes. Rond de kern van de pianist en de drummer zijn er verschillende bands gevormd. Het eerste album van het huidige trio was 'Awake' in 2014 met Dick de Graaff en Gerard Kleijn. Daarna volgde van het trio het eerste deel van 'Transcending Chopin' in 2015.
De vrij kleine zaal van Cloud 9 in TivoliVredenburg, meer nog een verzameling bars dan van zalen tegenwoordig, heeft een goede akoestiek en is ook voorzien van een goede vleugel die het makkelijk maakt om de nuances van het concert te volgen. Onder de noemer ClubCloud wordt daar een concertreeks geprogrammeerd. Zo lijkt Paul Stark zo op zijn gemak op de vleugel dat zijn spel een speelgemak vertoont dat doet vermoeden dat die de legendarische virtuositeit van Chopin benadert. Chopin veroorzaakte als componist nogal wat controverse, die nog steeds niet verdwenen is. Zijn romantische virtuositeit als pianist, zijn gevoeligheid voor irrationele adoratie, zijn belang voor de Poolse culturele identiteit en zijn melodramatsich verlopen leven spreken nog steeds tot de verbeelding. Voor sommigen geldt hij echter, mede dankzij het missiewerk van Arthur Rubinstein in de vorige eeuw, als de verpersoonlijking van kleinburgelijke kitsch en zoetsappigheid. Zijn invloed op de ontwikkeling van de klavieresthetiek kan echter niet overschat worden. Dat geldt ook voor zijn invloed op de populaire muziek en de latere jazz.
Het mooie van het StarkLinneman-project is dat niet wordt toegegeven aan de stereotypen rond Chopin, maar de nadruk wordt gelegd op de melodische kwaliteiten en de ritmische potentie van zijn muziek. Chopin wordt niet verjazzd; juist met de toevoeging van bas en drums en nu ook de tenorsaxofoons van Iman Spaargaren heeft de groep gekozen voor een vorm waarin het werk van Chopin de basis vormt voor jazz. Op deze avond worden de twee bewerkte composities van 'Transcending Chopin Volume II & III', een dubbel-cd, gespeeld. Met veel inspanning zijn de 'Piano Sonate Opus 58' en de 'Cello Sonate Opus 65' zodanig bewerkt dat ook ritmisch een extra jazzlaag toegevoegd werd. Vooral bij de 'Cello Sonate' heeft Linnemann daar een groot aandeel gehad. Het gevolg is wel dat ondanks de improvisaties de melodische, harmonische en ritmische delen vrij strak in elkaar moeten passen. Opvallend is overigens dat het latin-element heel sterk aanwezig in de bewerkingen.
Starks improvisaties klinken niet echt vrij, maar zijn heel bewust ingepast in de met veel zorg in elkaar gezette bewerkingen van de beide sonates. De vrijheden van de drums van Linnemann en de contrabas van Stefanopoulos zijn daarom ingeperkt door de vereisten van de delen waaruit de sonates bestaan. Spaargaren, met zijn post-Coltrane benadering en expressieve geluid, draagt echt een extra emotionele laag bij in 'Cello Sonate'. Ook zijn wat lossere ritmische benadering is daar niet vreemd aan. De haast academische benadering van StarkLinnemann werpt wel degelijk haar vruchten af en ik denk dat een dergelijke opzet ook voor andere klassieke composities effectief zal zijn.
Klik hier voor foto's van dit concert door Ken Vos.
Labels: concert
(Ken Vos, 12.6.18)
